Μάρτιαι Ειδοί

 

Μάρτιαι Ειδοί , Karl Theodor von Piloty , 1865

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.


Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις

αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις

να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,

τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.



Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·

έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,

τότε κυρίως πρόσεξε σαν βγεις στον δρόμον έξω,

εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,

αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο

κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,

και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,

είναι μεγάλα πράγματα που σ' ενδιαφέρουν»,

μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις τους διαφόρους

που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις

(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη

κ' η Σύγκλητος αυτή, κ' ευθύς να τα γνωρίσεις

τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.



Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)


Μάρτιαι Ειδοί : Ηταν οι «ειδοί του Μαρτίου», 15 του μήνα, 44 π.Χ. ρωμαϊκές γιορτές προς τιμή του Δία και... αποφράς ημέρα για τον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος είχε προειδοποιηθεί απο οιωνοσκόπο να αποφύγει την έξοδο.


Καθ' οδόν προς τη σύγκλητο εκείνη τη μέρα συνάντησε το μάντη και λέγοντας του γελώντας "Ηλθον αι Μάρτιαι ειδοί" πήρε την απάντηση " 'Ηλθον αλλά δεν παρήλθον.." Στη συνέχεια συνάντησε τον Αρτεμίδωρο που προσπάθησε να τον προειδοποιήσει για συνομωσία και ενέδρα (δίδοντας του ένα σημείωμα)  και τον προσπερνά. Οι δημοκρατικοί συνωμότες τον περίμεναν αποφασισμένοι. Ανάμεσά τους, ο Κάσιος, ο «τελευταίος των Ρωμαίων» όπως τον αποκαλούσαν εξαιτίας της τιμιότητάς του. Και ο Βρούτος, για πολλούς γιος τού Καίσαρα. Ο Καίσαρ αντιμετώπισε ατάραχος τα υψωμένα ξίφη. Κατέρρευσε, όταν είδε και τον γιο του ανάμεσα στους συνωμότες:«Και συ, τέκνον Βρούτε;», είπε και σκέπασε το κεφάλι του, σημάδι ότι εγκαταλείπεται στους δολοφόνους του.