Η κρίση του χρέους: δημοσιονομική τρομοκρατία και κοινωνική ενοχοποίηση

του Χαράλαμπου Κασίμη




Όλοι δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι οι κίνδυνοι που απειλούσαν εδώ και πολλά χρόνια την εύθραυστη και ασταθή ευημερία μας διογκώθηκαν τον τελευταίο χρόνο τόσο ώστε να γίνουν άμεσοι και μη διαχειρίσιμοι. Η κατανόηση του φαινομένου χρειάζεται μια μεγάλη συζήτηση για τις μακροχρόνιες αδυναμίες του μεταπολεμικού και, ιδιαίτερα του μεταπολιτευτικού, προτύπου ανάπτυξης της χώρας. Η κορύφωση του προβλήματος ήρθε με την κατάρρευση των δημοσίων εσόδων και την απογείωση των δημοσίων δαπανών τα τελευταία χρόνια, ενώ παρά την αλλαγή κυβέρνησης θριάμβευσε η αμηχανία και η έλλειψη σοβαρού σχεδίου. Έτσι φτάσαμε στο σημείο να ζητάμε δανεικά όχι για να ορθοποδήσουμε – όπως οι άλλες χώρες- αλλά για να μπορέσουμε να δανειστούμε περισσότερο. Η χώρα έγινε πεδίο βολής για τη διεξαγωγή κάθε είδους «ασκήσεων».

Αξίζει να προσέξουμε λίγο τις ασκήσεις δημοσιονομικής τρομοκρατίας και συλλογικής ενοχοποίησης της κοινωνίας στις οποίες αμιλλώνται τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης.

Ως προς το πρώτο, στόχος είναι να διαγραφεί κάθε άποψη, κάθε σκέψη που δεν κουβαλάει ως «αντίδωρο» την χρηματοδότηση που χρειαζόμαστε κάθε φορά. Αλλά κι αν κάποιος μας δανειοδοτήσει το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να λύσουμε το πρόβλημα όσων μας έχουν δανείσει και περιμένουν τα λεφτά τους. Τα προβλήματα των υπολοίπων δεν αντιμετωπίζονται: η ανεργία, η αβεβαιότητα, όλες οι πληγές και οι αδυναμίες της κοινωνικής ζωής θα παραμείνουν ανοικτές. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα μέτρα που ήδη έχουν επιβληθεί: δυσκολεύουν τη ζωή του κόσμου για να ξοφλήσουν πανωτόκια χωρίς να φαίνονται στον ορίζοντα τα μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση της οικονομίας και την ανάπτυξη, μοναδική και βιώσιμη διέξοδο στο αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε.

Ως προς το δεύτερο, στόχος είναι η συστηματική προσπάθεια ενοχοποίησης όλης της κοινωνίας για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί. Σαν να χειριζόμασταν εμείς το δημόσιο ταμείο, τις μεγάλες επιχειρήσεις ή τις τράπεζες όλα αυτά τα χρόνια. Σαν να ευθυνόμαστε εμείς που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει μηχανισμό «έσχατης καταφυγής» - χρηματοδότησης του κράτους-μέλους που αντιμετωπίζει ταμειακό πρόβλημα και κοιλοπονεί εδώ και τρεις μήνες για να βρει τρόπο να αντιμετωπίσει την επίθεση στην Ελλάδα και στο ευρώ. Σαν να ευθυνόμαστε εμείς για την προσφυγή στον μηχανισμό Ε.Ε.-ΔΝΤ.

Η ενοχοποίηση είναι χρήσιμη. Πλήττει το ηθικό και κάμπτει την αντίδραση. Όμως υπάρχει και εδώ μια «μισή αλήθεια». Στη χώρα μας εκ των πραγμάτων δεν μπορεί κανείς να τηρεί γενικά το νόμο. Γι’ αυτό φταίνε πολλά: η πολυνομία από τη μια, η ανοργανωσιά του κράτους από την άλλη, η ενθάρρυνση προς την πελατειακή και ρουσφετολογική διευθέτηση καθημερινών προβλημάτων ή ακόμη προς την συναλλαγή και τη διαφθορά. Το συμπέρασμα των «ειδικών» για όλα τα θέματα που κρατάνε το ρόλο του εισαγγελέα στα δελτία των οκτώ είναι ότι όλοι είμαστε εξίσου ένοχοι. Γι’ αυτό το λόγο, η συζήτηση για τα αίτια της κρίσης πρέπει να γίνει ανοιχτά και να πάει σε βάθος. Πρέπει να αποδοθούν οι πολιτικές ή και ποινικές ευθύνες όπου πράγματι ανήκουν. Να δούμε ποιοί είναι οι υπεύθυνοι και αυτοί να πληρώσουν. Πολιτικά και ποινικά. Η κάθαρση και η αποκατάσταση του λαϊκού «αισθήματος δικαίου» αποτελούν ουσιώδεις προϋποθέσεις της λύσης. Αλλιώς διέξοδος δεν υπάρχει.

Το  άρθρο δημοσίευτηκε στην εφημερίδα  ο Πολίτης της Κορινθίας 30.4.10