Αθήνα 4Χ4

Ένας διαγωνισμός … που μας ενδιαφέρει.

Πριν μόλις λίγους μήνες, τον Απρίλιο, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς), μια έκθεση, προϊόν αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με τίτλο ¨Αθήνα χ 4¨. Η βασική ιδέα του διαγωνισμού, ήταν ο σταυρός που σχηματίζουν οι ενδιάμεσοι δρόμοι τεσσάρων οικοδομικών τετραγώνων να μετατραπεί σε χώρο πρασίνου και αναψυχής. Στον διαγωνισμό, νέοι αρχιτέκτονες, ονειρεύτηκαν και σχεδίασαν μια πιο ανθρώπινη πόλη, με περισσότερο πράσινο, δίνοντας έμφαση στη δημιουργία κοινών χώρων συνάντησης και επικοινωνίας ανά 4 οικοδομικά τετράγωνα, μεταμορφώνοντας τις ήδη υπάρχουσες δομές (=πολυκατοικίες) σε χώρους "ροής" και δημιουργίας.

 

Κοινά στοιχεία των προτάσεων ήταν α) η αξιοποίηση των κενών (των "ακάλυπτων" δηλαδή με απλά λόγια) β) η προσθήκη πρασίνου όχι μόνο στους δρόμους αλλά και πάνω στα κτίρια γ) η έννοια της συνάντησης των κατοίκων δ) η οικολογική συνείδηση (σταθμοί ανακύκλωσης, υπόγεια πάρκινγκ, πολύ ποδήλατο, αλλά ακόμα, ακόμα και εναλλακτικές καλλιέργειες στους ακάλυπτους χώρους).

Στην αναζήτηση προτάσεων για την αξιοποίηση αυτού του βασικού κυττάρου της πόλης, του οικοδομικού τετραγώνου, ουσιαστικά, με την αξιοποίηση των ενδιάμεσων δρόμων, σε συνδυασμό με κενά οικόπεδα και ακάλυπτους χώρους, αυξάνεται και ανασυγκροτείται ο δημόσιος χώρος ενώ ταυτόχρονα πολλαπλασιάζονται οι ζωτικής σημασίας χώροι πρασίνου.

Η ΕΚΠΛΗΞΗ

Ποια ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη από αυτόν τον διαγωνισμό; Το ότι έχει ξεκινήσει ένας διάλογος για τον δημόσιο χώρο. Η νέα γενιά – αρχιτέκτονες και μη – δίνουν νέα διάσταση στον δημόσιο χώρο και ενδιαφέρονται για το τι γίνεται έξω από το σπίτι τους. Μέχρι τώρα ξέραμε ότι φτιάχνουμε το σπίτι μας όμορφο, αλλά έξω από αυτό υπάρχει εγκατάλειψη. Όλα δείχνουν πως αυτό το αλλάζει η νέα γενιά.



ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ


Οι 11 νέοι αρχιτέκτονες, μελετητές των επάθλων, ως άξονες της δουλειάς τους έθεσαν εννέα ερωτήματα:

1. Ποιος είναι ο ρόλος του αστικού δημόσιου χώρου;


2. Συντηρώ τον δημόσιο χώρο ως επέκταση του σπιτιού μου;


3. Θα προτιμούσα να έχω ένα πάρκο έξω από το σπίτι μου;


4. Θα έτρωγα ένα πορτοκάλι από το δέντρο κάτω από το σπίτι μου;


5. Μια βόλτα σε ένα πάρκο θα επιδρούσε θεραπευτικά στην καθημερινότητά μου;


6. Υπάρχει χώρος για παιχνίδι στη γειτονιά μου;


7. Έχω σκεφτεί πόσες σακούλες με σκουπίδια παράγω την εβδομάδα;


8. Θα συμμετείχα στις αποφάσεις για τον δημόσιο χώρο της γειτονιάς μου;


9. Ο δημόσιος χώρος στην πόλη που ζούμε με αντιπροσωπεύει;

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΑΝ


«Το ζητούμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση να ωραιοποιήσουμε την πόλη μας με μια πλαστική εγχείρηση. Θέλουμε μια πόλη βιώσιμη, ζωντανή, που να μπορεί να περιέχει τη μοναδικότητα κάθε κατοίκου στο πλαίσιο του κοινού καλού. Θέλουμε μια πόλη που να μας εμπνέει, να χωρά τα όνειρά μας, την ουτοπία του ενός και του άλλου», αναφέρεται σε μια μελέτη.

Κοινή συνισταμένη των βραβευμένων αρχιτεκτονικών προτάσεων αποτελούν τα :

* Περιορισμός της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και αντιμετώπιση του προβλήματος στάθμευσης.
 *Δημιουργία χώρων σκιάς και πρασίνου, δάπεδα με χώμα.
*Οι ακάλυπτοι χώροι να αποδίδονται σε δημόσια χρήση, να αναδεικνύονται και να συνδέονται με τον σταυρό που υπάρχει ανάμεσα στα τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα.
 * Στρατηγικός σχεδιασμός του δρόμου, των ισογείων, των όψεων και των δωμάτων.

Παρατήρηση: ανάμεσα στα βραβευμένα έργα είδαμε και μερικές πιο τολμηρές ιδέες, μερικές από τις οποίες μας εμπνέουν και τις ...ονειρευόμαστε κι εμείς, όπως:

-"ενοποίηση" πολυκατοικιών (4 οικοδομικών τετραγώνων) με εξωτερικά "μονοπάτια" ροής για τους κατοίκους που περιλαμβάνουν πισίνες, πάρκα και χώρους ανάπαυλας στους ενοποιημένους εσωτερικούς ακάλυπτους χώρους, αλλά και σε πρόσφορες ενοποιημένες ταράτσες, απλά τέλειο!)

-διεύρυνση των "πυλωτών" για τη δημιουργία κοινών πάρκων που θα "διατρέχουν" και θα ενώνουν τις πολυκατοικίες

-δημιουργία στοών με αναρριχητικά φυτά πάνω από τους δρόμους -που μετατρέπονται σε πεζόδρομους- αλλά και πολλή κατακόρυφη βλάστηση για την αύξηση του πρασίνου

Πολύ θα θέλαμε να βλέπαμε στην πραγματικότητα επεμβάσεις σαν κι αυτές.


Και αν όλα αυτά σας φαίνονται έξω από την πραγματικότητα της πόλης, απλά δεν είναι. Σκεφτείτε μόνο πόσες τέλειες τετράδες οικοδομικών τετραγώνων υπάρχουν τουλάχιστον στο κέντρο της Κορίνθου και πόσοι ακάλυπτοι αναξιοποίητοι και εγκαταλελειμμένοι εσωτερικοί των οικοδομικών τετραγώνων, χώροι. Χώροι που θα μπορούσαν και τα αυτοκίνητα μας να φιλοξενήσουν, λύνοντας εν μέρει έστω, το πρόβλημα της στάθμευσης και χώρους πράσινους ανάπαυλας και παιχνιδιού για μικρούς και μεγάλους συμπολίτες μας. Είναι τρόπος –ο μοναδικός ίσως- να αναβιώσει η έννοια της γειτονιάς.

Αν απλά δεν αναλώναμε το όνειρό μας για την πόλη, σε αποσπασματικές και χαμηλού επιπέδου -κυρίως αισθητικά- παρεμβάσεις … θα είχαμε μια άλλη πόλη.

Βασίλης Αυλωνίτης