Κόρινθος : Κεντρικός Δημόσιος Χώρος Περιβολάκια

Τόσο το γαλάζιο της θάλασσας όσο και η υπέροχη πράσινη φύση που περιτριγυρίζουν την πόλη της Κορίνθου, κάνουν ακόμα πιο έντονη την πρώτη διαπίστωση που μπορεί να κάνει κάποιος απλός παρατηρητής που βλέπει την εικόνα της πόλης από ψηλά και που είναι, δυστυχώς, ένας όγκος γκρίζου τσιμέντου στοιβαγμένος στην άκρη του Κορινθιακού Κόλπου. Το πράσινο μέσα στην πόλη είναι εμφανώς ελάχιστο.

Όσο και αν ο όγκος αυτός –σε αντίθεση με πολλές άλλες πόλεις- είναι ¨τακτοποιημένος¨ στο κέντρο του (σε οικιστικό κάναβο) και κλασικά άναρχος στην περιφέρεια, μία άλλη, εξ ίσου απλή, διαπίστωση είναι η σαφής δυσαναλογία ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο, σαφώς σε βάρος του πρώτου.

Οι απλές αυτές  διαπιστώσεις, θα είχαν κάποια εξήγηση για πόλεις δομημένες κάτω από άλλες συνθήκες και πολύ παλαιότερα από τα 150 χρόνια ζωής της Κορίνθου. Εδώ, αποκτούν νόημα μόνο στην υπογράμμιση της έντονης ανάγκης και για περισσότερο πράσινο και για αξιοποίηση στο μέγιστο δυνατό κάθε διαθέσιμου δημόσιου χώρου.

 

Δημόσιος χώρος όμως σημαίνει, κυρίως, ανοιχτοί χώροι, πλατείες και πράσινες δενδροφυτεμένες διαδρομές.

Και δεν θα μιλήσουμε για την σημαντικότατη ανάγκη μεγάλης κλίμακας δενδροφυτεύσεων στα πεζοδρόμια της πόλης. Δεν θα μιλήσουμε για την δυνατότητα αξιοποίησης του εσωτερικού των οικοδομικών τετραγώνων, που μόνο οφέλη μπορεί να έχει. Δεν θα μιλήσουμε για βιώσιμη κινητικότητα. Δεν θα μιλήσουμε για διαδρομές νερού και τα οφέλη τους στο μικροκλίμα, σε μία πόλη που διαθέτει ένα μόνο σιντριβάνι (Φλοίσβος) και ένα ποτάμι καλυμμένο με, τι άλλο, τσιμέντο. Δεν θα μιλήσουμε για ένα παραλιακό μέτωπο που σχεδιάζονται παρεμβάσεις τσιμέντου (πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι, γέφυρες) με το πράσινο, αντί για κυρίαρχο στοιχείο, να προστίθεται επικουρικά, σε πολύ μικρό ποσοστό.

Θα μιλήσουμε για το κυριότερο στοιχείο του δημόσιου χώρου στην πόλη, την καρδιά της, τα Περιβολάκια.

 

Τα Περιβολάκια ή επί το νεότερο, πλατεία Π. Τσαλδάρη, έχει μια πλούσια ιστορία παρεμβάσεων και διαμορφώσεων. Με περίφραξη και χωρίς περίφραξη. Με κτίρια που ανεγέρθηκαν και μετά γκρεμίστηκαν. Με  και χωρίς μίνι ζωολογικό (πτηνοτροφικό) τμήμα. Με και χωρίς τραπεζάκια. Με λιγότερο ή περισσότερο πράσινο και αλέες.

Αυτό που ποτέ δεν άλλαξε στην κεντρική πλατεία της πόλης είναι η έκταση της ίδιας της πλατείας.

Απλή, παραλληλόγραμμη, με πλάτος ίσο με ένα οικοδομικό τετράγωνο και μήκος ίσο με δύο οικοδομικά τετράγωνα συν τον ενδιάμεσο δρόμο. Ένας σχεδιασμός χωρίς καμία φαντασία, καμία αισθητική και ύφος, για καμία νέα πόλη, πόσο δεν μάλλον για μία πόλη που σχεδιάζεται επί χάρτου(!) για πρωτεύουσα Νομού και που φέρει ένα τέτοιο όνομα σαν αυτό της Κορίνθου.

Η πολύ φτωχή αυτή εικόνα του κέντρου της πόλης και η αδήριτη ανάγκη αναβάθμισης της είναι η αιτία αυτού του τόσο πλούσιου ιστορικού παρεμβάσεων στα Περιβολάκια. 

Σήμερα, μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης αλλά και συζητήσεων για το αν η Πλατεία θα γίνει ή όχι υπόγειο γκαράζ, θα την χωρίσει η όχι η Κολιάτσου στα δύο, θα γίνει βιοκλιματική ή όχι, ένας νέος σχεδιασμός διαμόρφωσης προτείνεται από την δημοτική αρχή.

Μια διαμόρφωση όμως  στην οποία, αλλάζονται απλά οι πλάκες και προτείνεται να γίνουν λίγο διαφορετικές οι σκεπαστές και μη αλέες, τι νόημα αλήθεια έχει όταν, αντί για αυτό το απλό ¨σουλούπωμα¨, θα μπορούσε να γίνει ένας νέος σχεδιασμός, τολμηρός, οραματικός και με στόχο την πλήρη αλλαγή της εικόνας του κέντρου της πόλης που τόσο ανάγκη την έχει;

Το 2008 η ομάδα πολεοδομικών παρεμβάσεων και σχεδιασμών της Κίνησης Πολιτών και ο υπογράφων, παρουσιάσαμε μία σειρά προτάσεων για παρεμβάσεις στο κέντρο της πόλης (πεζοδρομήσεις) που σε συνδυασμό με κυκλοφοριακές ρυθμίσεις θα άλλαζαν την εικόνα της πόλης και θα ανέτρεπαν δραστικά την αναλογία τσιμέντου και πρασίνου. Κεντρικό στοιχείο και αρχή των παρεμβάσεων, τα Περιβολάκια. Γράφαμε τότε :

 

-  Προτείνεται, η δημιουργία ενός μεγάλου Πάρκου με την ενοποίηση και την δημιουργία ενός ενιαίου χώρου που θα περιλαμβάνει τα Περιβολάκια, το Δημοτικό σχολείο και το Δικαστικό Μέγαρο.

Η διευρυμένη αυτή Πλατεία - Πάρκο, μπορεί να γίνει με στρογγυλεμένες γωνίες , ανάλογη εσωτερική διαμόρφωση και με τέσσερις εσοχές (δύο για ταξί, μία για Δημαρχείο και μία για το Δικαστικό) ως χώρους στάθμευσης και η κίνηση των οχημάτων θα γίνεται περιφερειακά.

-  Προτείνεται ακόμη, η μετατροπή σε πεζόδρομους της  Εθν. Αντιστάσεως από Κύπρου έως Φλοίσβο, Πυλαρινού από Εθν. Αντιστάσεως έως Δερβενακίων και Κολοκοτρώνη από Δαμασκηνού έως Κύπρου. [ΣΣ : οι πεζοδρομήσεις αυτές έγιναν.]

Με αυτόν τον τρόπο το προτεινόμενο Πάρκο, η Εθν. Αντιστάσεως, τμήμα (μικρό) της Δαμασκηνού και ο Φλοίσβος, μαζί με τους παράπλευρους πεζόδρομους, αποτελούν μια πράσινη ενότητα που τόσο λείπει από την πόλη. Η δημιουργία και διαμόρφωση ενός τέτοιου χώρου θα αλλάξει την όψη του κέντρου, θα βοηθήσει στην αισθητική αναβάθμιση της πόλης, θα αποτελέσει ένα πνεύμονα πρασίνου, θα δώσει όψη σύγχρονης πόλης και θα αποτελέσει και πάλι σημείο αναφοράς και συνάθροισης για όλους τους κατοίκους της πόλης

 

Η πρόταση, παρά το γεγονός ότι τότε έγινε ενθουσιωδώς δεκτή σαν απεικόνιση των όσων θέλαμε και συζητούσαμε όλοι μας σαν απλοί πολίτες για το κέντρο της πόλης, στην συνέχεια αγνοήθηκε ! Δεν θα πούμε γιατί. Σύνηθες το φαινόμενο.

Γνωρίζοντας όμως την ανάγκη της δημοτικής αρχής για εποικοδομητικές προτάσεις, την επαναφέρουμε.

Την επαναφέρουμε, όχι μόνο γιατί εξακολουθεί να είναι δυνητικά επίκαιρη αλλά και γιατί με την δημιουργία των πεζοδρόμων έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για αυτή την καίριας σημασίας παρέμβαση.

Την επαναφέρουμε με μία προσθήκη που τότε, αν και είχε αναφερθεί, δεν είχε σχεδιαστικά αποτυπωθεί. Στο κέντρο της Πλατείας να κατασκευαστεί και πάλι το κυκλικό κτίριο Ορχήστρα, που υπήρχε και παλαιότερα και που αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πόλη. Σημείο, ιστορικό, τοπόσημο (αποτυπωμένο και σε καρτποστάλ!) που κατά κόρον αντιγράφηκε και τροποποιήθηκε από άλλους δήμους αλλά εξαφανίστηκε από την Κόρινθο.

 

Η Ορχήστρα αυτή, πέραν της ιστορικής σύνδεσης της με την πόλη, θα συμβάλει και στην αισθητική της αναβάθμιση.

Όσο πιο μεγάλη είναι –και αποδεδειγμένα είναι- η κοινωνική διάσταση και σημασία της πλατείας, όσο πιο μεγάλη είναι η ανάγκη της πόλης για σωστή διαχείριση του κεντρικού δημόσιου χώρου που είναι τα Περιβολάκια, τόσο πιο δευτερεύουσας σημασίας είναι η μικρή οικονομική της διαφοροποίηση και η κατάργηση μερικών τετραγωνικών μέτρων της Εθν. Αντιστάσεως που με τη προσθήκη τους δημιουργούν μια πράσινη όαση στην καρδιά της πόλης.

Βασίλης Αυλωνίτης